Hypotheekvrij leven | Is het verstandig en hoe pak je het aan?

De hypotheek is voor veel mensen de grootste maandelijkse kostenpost. Aan rente en aflossing ben je elke maand een deel van je inkomen kwijt. En dat meestal 30 jaar lang. Hypotheekvrij leven klinkt je daarom misschien als muziek in de oren. Het betekent maandelijks een flinke kostenbesparing én meer financiële vrijheid, zo lees je overal op internet. Hoe werkt dat precies? Wat zijn de mogelijkheden? En welke voor- en nadelen kleven eraan?

Waarom hypotheekvrij leven?

Elke maand dat je hypotheek loopt, betaal je een bedrag aan rente en aflossing aan je hypotheekaanbieder. Afhankelijk van de hoogte van je hypotheek en de hypotheekvorm, kan het totale bedrag dat je aan rente kwijt bent flink oplopen.

De lagere maandlasten en de lagere totale rentelasten zijn dan ook de voornaamste reden dat mensen overwegen hypotheekvrij te leven. Omdat je hypotheeklasten een jarenlang terugkerende kostenpost zijn, scheelt dat op termijn veel geld. Want over het bedrag dat je hebt afgelost, betaal je geen rente meer.

Naast die kostenbesparing, zijn er nog meer redenen voor mensen om hypotheekvrij te leven. Hieronder de belangrijkste voordelen op een rij. 

Inkomensterugval gemakkelijker opvangen

Als je maandelijks minder kwijt bent aan vaste lasten, dan kun je het ook gemakkelijker opvangen als er iets gebeurt waardoor er minder geld in het laatje komt. Als je bijvoorbeeld je baan verliest of je partner komt te overlijden, dan hoef je zonder hypotheeklasten minder bang te zijn dat je je huis uit moet. Je woning staat immers niet onder water en je maandelijkse lasten zijn gemakkelijker met het nieuwe lagere inkomen op te vangen.

Financiële veerkracht

Ook kan hypotheekvrij leven handig zijn als je financieel veerkrachtiger wilt zijn. Bijvoorbeeld als je nu geld kunt missen en daarmee alvast wilt inspelen op periodes waarin je misschien minder inkomsten hebt (na je pensioen bijvoorbeeld). Doordat je je maandlasten naar beneden krijgt, heb je misschien mogelijkheden om minder te werken, eerder te stoppen met werken of hoef je überhaupt minder voor je pensioen apart te zetten. Een fijn idee!

Je woning is volledig van jou

Nog een voordeel van hypotheekvrij leven is dat een hypotheekvrij huis volledig van jou is. Bij een hypotheek is de woning het onderpand voor de lening en is je woning eigenlijk eigendom van de bank. Zodra je hypotheekvrij bent, ben jij 100% eigenaar van de woning en behoort de woning volledig tot jouw vermogen.

Je hebt minder kans dat je restschuld overhoudt bij de verkoop van je huis. En zodra je hypotheek volledig is afgelost, is het volledige bedrag dat je bij een eventuele verhuizing voor je huis krijgt overwaarde.

Minder belasting over je spaargeld

Dat je je spaargeld gebruikt om je woning te betalen of om af te lossen, kan een extra voordeel hebben. Als je veel spaargeld hebt, komt je vermogen misschien boven de vrijstelling in box 3 uit. Je betaalt over dit bedrag een flink percentage belasting. Door af te lossen op je hypotheek, houd je minder spaargeld over en hoef je dus ook mogelijk minder vermogensbelasting af te dragen.

Dat is extra interessant omdat je tegenwoordig nauwelijks nog rente over je spaargeld ontvangt. Je geld daar laten staan, is dus niet erg interessant. Het geld investeren in je woning levert je in dat opzicht misschien meer op. De huizenprijzen zijn al een tijdje aan het stijgen. Dat maakt geld steken in stenen mogelijk een goede manier om rendement te behalen.

Welke opties heb je voor hypotheekvrij wonen?

Hypotheekvrij wonen kun je op twee manieren doen. Ten eerste door een huis zonder hypotheek te kopen en daardoor al direct hypotheekvrij te leven. Ten tweede door extra af te lossen op je hypotheek, waardoor je eerder van je hypotheek af bent.

Een huis kopen zonder hypotheek

Hoe dat eerste werkt, spreekt redelijk voor zich. Als je genoeg spaargeld hebt, kun je je koopwoning (of een tweede huis) volledig met je eigen geld bekostigen. Je kunt dan dus een huis kopen zonder hypotheek.

Je hypotheek volledig aflossen

Een tweede optie voor hypotheekvrij wonen is om sneller af te lossen op je hypotheek dan binnen de standaard periode van 30 jaar (of zelfs langer als je een aflossingsvrije hypotheek hebt). Je hypotheek volledig aflossen kun je meestal niet zonder meer in één keer doen. De bank gaat ervan uit dat jij jarenlang rente betaalt en loopt die rente mis als jij versneld aflost. Daarom rekent de bank een boete als je meer dan een bepaald percentage (vaak 10%) van je hypotheek per jaar aflost. Tot dat percentage kun je wel boetevrij je hypotheek versneld aflossen. Informeer bij je hypotheekadviseur of hypotheekaanbieder hoe dit voor jouw hypotheek zit.

Je hypotheek volledig aflossen heb je niet in één jaar gedaan. Tenminste, tenzij je de flinke boete voor lief neemt en daarnaast de totale hypotheeksom in één keer kunt en wilt ophoesten. Over het algemeen is het een langere adem, waarbij je wellicht ook een aantal jaar zuiniger moet leven om het geld bij elkaar te krijgen en het maximale bedrag aan aflossing te betalen.

Is je hypotheek versneld aflossen gunstig?

Versneld aflossen is vooral gunstig in een aantal situaties:

• Als je spaargeld boven de vrijstelling in box 3 uitkomt. Spaarrente krijg je nauwelijks, terwijl je er wel een flink bedrag aan belasting over betaalt. Aflossen op je hypotheek kan een goede manier zijn om je spaargeld te investeren en minder belasting te hoeven afdragen.
• Als je risico-opslag daardoor naar beneden gaat. Vaak betaal je meer rente vanwege de hogere risico-opslag als je hypotheek 50-60% van je woningwaarde of meer bedraagt. Door af te lossen op je hypotheek, kun je onder dat percentage uitkomen, wat je een lager rentepercentage oplevert. Check vooraf bij jouw bank hoe het met deze percentages zit.
• Als je een kleine hypotheek hebt. Met een lage hypotheek en een hoge WOZ-waarde is vervroegd aflossen vaak fiscaal gezien voordelig. Dit heeft te maken met het eigenwoningforfait (zie de website van de Belastingdienst voor uitleg). Als je hypotheekrente lager is dan jouw eigenwoningforfait, dan heb je meestal onderaan de streep weinig voordeel van de hypotheekrenteaftrek.

Minder handig is versneld aflossen als je een (bank)spaarhypotheek hebt: een type hypotheek dat je vroeger kon afsluiten. Je kunt bij dit type hypotheek vaak beter een extra bedrag storten op je bankspaarrekening of in je spaarpolis in plaats van vervroegd af te lossen.

Versneld je hypotheek aflossen of niet?

Bij je keuze voor versneld je hypotheek aflossen of niet zijn een aantal aandachtspunten belangrijk:

• Los bij voorkeur niet méér af dan het boetevrije deel. Anders kom je voor hoge kosten te staan.
• Vaak kun je je hypotheek aan het eind van de rentevaste periode boetevrij aflossen. Gedurende die periode moet je een boete betalen.
• Houd er rekening mee dat je een deel van je financiële buffer kwijt bent. Dat geld zit immers in je woning. Belangrijk is dus dat je het geld kunt missen. En dat je alsnog plotselinge onverwachte kosten voor bijvoorbeeld de reparatie van je auto of een nieuwe wasmachine kunt opvangen.
• Als je in de nabije toekomst grote uitgaven van plan bent, is het ook niet handig om al je spaargeld in het aflossen te steken. Die grote wereldreis of droombruiloft bekostigen wordt dan lastiger. Het zou zonde zijn als je daarvoor een lening (met hogere rente dan op je hypotheek) moet afsluiten.
• Bij een verhuizing telt de volledige koopsom voor je vorige woning als overwaarde als je huis hypotheekvrij is. Als je dan toch deels een nieuwe hypotheek nodig hebt, geldt hiervoor de bijleenregeling. Dit houdt in dat je alleen kunt profiteren van hypotheekrenteaftrek over je gehele hypotheek als je die volledige overwaarde in je volgende woning steekt. Het is dus fiscaal aantrekkelijk om dat bedrag niet aan andere zaken te besteden.

Hoe pak je aflossen voor hypotheekvrij leven aan?

De belangrijkste tip om via aflossen toe te werken naar een hypotheekvrij leven? Sparen en besparen! Bespaar op je vaste lasten en kijk hoe je ook je andere uitgaven binnen de perken houdt. Zet verder elke maand een bepaald bedrag apart om af te lossen op je hypotheek. Zo houd je maandelijks geld over om je hypotheek van af te lossen.

Daarbij helpt het trouwens om een spaarplan te maken. Hoeveel wil je per jaar aflossen en welk bedrag heb je daarvoor elke maand nodig? En ook: hoe wil je dit bedrag bij elkaar krijgen? Waar ga je op besparen of waar wil je extra mee verdienen?

Zet het geld voor de aflossing op een aparte rekening die je speciaal gebruikt voor het sparen voor de aflossing. Je komt dan minder snel in de verleiding om het ergens anders aan te besteden.

Overweeg om te beginnen met beleggen om je spaargeld meer waard te laten worden. Er zijn ook mogelijkheden om te beleggen met weinig geld, zelfs als je geen tijd of zin hebt om je in beleggen te verdiepen. Beleggen kan je een mooi rendement opleveren, waardoor je geld aan het eind van het jaar meer waard is. Laat je wel goed informeren over de risico’s die beleggen met zich meebrengt.

Of zet je geld vast op een depositorekening. Dan krijg je er maandelijks een hogere rente over dan op je spaarrekening. Bovendien staat het geld op die manier vast en kun je er minder makkelijk iets mee doen.

Gaan voor een hypotheekvrij huis: ja of nee?

Versneld aflossen om zo van je woning een hypotheekvrij huis te maken, heeft voor- en nadelen. Het belangrijkste voordeel van hypotheekvrij leven is dat je geen maandelijkse lasten aan je hypotheek kwijt bent. Dat maakt je financieel veerkrachtiger, je bespaart er een flink bedrag aan hypotheekrente mee en je hoeft minder vermogensbelasting te betalen.

Daar staat tegenover dat je minder financiële ruimte hebt voor plotselinge uitgaven, dat je minder of geen hypotheekrenteaftrek ontvangt en dat je een aantal jaar op rij een flink bedrag opzij moet zetten. Verder moet je rekening houden met de maximale boetevrije aflossing die je bank heeft vastgesteld.

Zet dus voor jezelf de voor- en nadelen op een rij van hypotheekvrij leven. Wegen de voordelen voor jou op tegen de mogelijke nadelen? Ga er dan voor. Twijfel je wat handig is? Vraag dan een adviseur om hulp. Die kan je helpen om verstandige keuzes te maken.